Grafkunst – Een dag uit het leven van een grafkunstenaar

Hoe maak je grafkunstmonumenten ?

Grafkunst en het maken van ontwerpen voor gedenktekens is een dagelijks terugkerende activiteit. Vrijwel iedere dag ben je als grafkunstenaar wel bezig met het maken van ontwerpen voor grafstenen, grafmonumenten en gedenktekens van eigentijds Roestvaststaal (inox), verschillende typen glas en het populaire corten staal (geroest staal). Wat doe je als grafkunstenaar op een gemiddelde werkdag en is het niet heel verdrietig om voortdurend met de dood te werken?

Start van een normale werkdag

Ik begin de werkdag met mijn mail programma te openen terwijl ondertussen de koffiepot pruttelt. Terwijl ik de koffie op de achtergrond hoor doorlopen controleer ik ondertussen mijn mail die voor een groot deel bestaat uit aanbiedingen voor zaken waar ik nooit om gevraagd heb: daten met Russische aantrekkelijke dames (wat die toch in mij zien…?),  bitcoin beleggingen (wat banken doodsbang maakt), gereedschapskisten uit Duitsland en goedkope grafstenen uit China. Hoe al die bedrijven mij als eenpitter toch maar steeds weer weten te vinden?

Gelukkig zitten er ook serieuze aanvragen tussen en nadat ik deze beantwoord heb ga ik verder met lopende projecten voor persoonlijke grafmonumenten. Het regelen van praktische zaken zoals het maken van technische digitale tekeningen, het indienen van vergunningsaanvragen voor het mogen plaatsen van een gedenkteken op de begraafplaats en het contact met leveranciers.

Ontwerpen van bijzondere grafmonumenten

Meestal kan ik rond een uur of elf beginnen met het maken van nieuwe persoonlijke ontwerpen voor gedenktekens. Het gesprek met de nabestaanden is dan al geweest. Van ieder gesprek maak ik een verslag, voor de nabestaanden, maar ook voor mezelf. Ik moet voorkomen dat ik verhalen door elkaar ga halen. De kans daarop is wel reëel: ik hoor zoveel verhalen van verschillende mensen die ik tot dat moment niet eerder heb ontmoet. Gelukkig zijn de gesprekken met de nabestaanden niet alleen maar verdrietig; behalve gehuild wordt er ook vaak gelachen en zijn de herinneringen vaak warm en liefdevol. Ook de uitvaart komt meestal ter sprake

Nabestaanden en maken van gedenktekens

Tijdens het realiseren van een gedenktekens leer ik de nabestaanden steeds beter kennen en komen we regelmatig samen om de voortgang te bekijken en te bespreken. Op het moment dat een monument geplaatst wordt is er een heel traject afgelegd waarbij de nabestaanden langzaam  toegroeiden naar het moment van plaatsingen. In veel gevallen breekt er voor de nabestaanden een nieuwe fase aan na het plaatsen; alsof er een periode wordt afgesloten. Het ontwerpen van een persoonlijk gedenkteken of grafmonument of gedenkteken is mede daarom zo mooi en verantwoordelijk werk om te doen. Ik moet er voor zorgen dat het grafkunst monument aansluit bij de wensen en verwachtingen van de familie en nabestaanden. En natuurlijk moet het eer brengen aan en passend zijn voor de dierbare overledene.

Ongelukjes

Tijdens het proces van ontwerpen zijn er altijd “ongelukjes” . Het bijzondere is dat die “missers” vaak een opening creëren naar een bijzonder ontwerp. Een richting die ik niet vooraf had kunnen voorzien of bedenken.

Ter illustratie:

Ik wilde een ontwerp maken met ijzerdraad van een soort metalen frame waar later glas geblazen bloemen in moesten komen. Het frame stelde bloemen voor die bestonden uit aan elkaar gesoldeerde bloembladen. In het model dat ik aan het maken was probeerde ik de blaadjes aan elkaar te solderen.

Alleen wilde het framepje voor de allerlaatste bloem maar niet: op het moment dat ik een blad vast probeerde te solderen viel er een ander bloembladje af. En hoe ik het ook deed: dat laatste bloemblad wilde gewoon  maar niet. Het lukte met geen mogelijkheid om alle bloemblaadjes aan die laatste bloem vast te solderen. Toen ik bijna wanhopig en nogal gefrustreerd maar pauze nam voor de zoveelste bak koffie zag ik ineens dat dit eigenlijk helemaal niet verkeerd was. In tegendeel het paste eigenlijk perfect bij de situatie: deze “onwillige” bloem verbeeldde in het ontwerp een jonge vrouw die te vroeg overleden was. Ze was nog niet tot volledige bloei gekomen in haar veel te korte leven. Dat “onaffe” bloem had in het ontwerp plots een symbolische betekenis gekregen.

En het opmerkelijke was dat toen we later het monument in het groot gingen maken en er glazen bloemen werden blazen opnieuw “haar” bloem problemen veroorzaakte. De glazen bloem die haar moest verbeelden wilde maar niet lukken. Ook hier lukte het niet om alle blaadjes er aan vast te krijgen. Hierdoor ontstond echter juist een afwijkende en extra bijzondere bloem die juist extra goed bij haar paste.

Daarom ben ik alert en extra zuinig op ongelukjes tijdens het maken van een ontwerp voor een persoonlijk gedenkteken.

Miniatuur ontwerpen van grafmonumenten

In de regel maak ik een stuk of 6 tot 8 ontwerpen waarvan ik er 4 aan de nabestaanden toon. Dat zijn kleine ontwerpen van 20 x 10 cm meestal van karton of ijzerdraad gemaakt. Ondanks dat ze klein zijn en van karton, geven ze toch al een goede indruk van het latere grafmonument van RVS, glas of cortenstaal.

De middag

Met ontwerpen ben ik in de regel tot 3 uur bezig. Soms als de creativiteit stroomt ga ik veel langer door, als je eenmaal in de flow zit moet je daar vooral in proberen te blijven. Wat er dan gebeurt is gaat zo moeiteloos en van zelf dat het zonde is om dat af te breken voor praktische zaken als het lezen van e-mails en administratieve zaken. Dat kan dan wachten tot later. Schoonmaken, stofzuigen en afwassen kan altijd nog.

Uitvoering van gedenktekens

Nadat de ontwerpen klaar zijn nodig ik de nabestaanden uit om deze te komen bekijken en bespreken. In vrijwel alle gevallen kiezen nabestaanden voor een combinatie van elementen uit de  diverse ontwerpen.

Ook als we het definitieve monument gaan maken nodig ik de nabestaanden uit om langs te komen en de vorderingen te bespreken en bekijken.

Ik hoor regelmatig dat nabestaanden deze manier van werken erg op prijs stellen. Ze groeien als het ware toe naar het moment van plaatsing op het graf. En ook bij het plaatsen van het gedenkteken zijn de nabestaanden welkom: als ze willen kunnen ze daar actief aan meehelpen. Het is niet ongebruikelijk dat nabestaanden samen het monument naar het graf dragen.

Ook interesse?

Spreekt deze manier van werken u aan en heeft u interesse in een persoonlijk grafmonument, gedenkteken of grafzerk? Neemt u dan vrijblijvend contact op met Jeroen Stok. Graag maak ik met u kennis om uw wensen en de mogelijkheden voor een persoonlijk ontwerp voor een gedenkteken voor uw dierbare te bespreken.

Jeroen Stok

Dit artikel werd geschreven door Jeroen Stok, kunstenaar van beelden en kunstwerken van RVS (INOX) die ook persoonlijke grafkunstmonumenten in opdracht maakt. 

Jeroen Stok – Memorabel Afscheidsmonumenten Moezelstraat 72 8226 LB Lelystad telefoon 06 49 351 338